FIELD-LAB
Nieuwe nucleaire geneesmiddelen
05 juli 2019
Karlijn van der Schilden
Karlijn van der Schilden (Haarlem, 1974), werkt sinds 2007 bij NRG aan de ontwikkeling van medische isotopen in samenwerking met verschillende Nederlandse en ook buitenlandse, academische ziekenhuizen en centra. Hieruit is het FIELD-LAB consortium ontstaan. Binnen het FIELD-LAB is zij verantwoordelijk voor de samenwerkingsprojecten met de academische partners.
Sander De Groot
Sander de Groot (Nijmegen, 1973) is sinds 2000 werkzaam bij NRG op gebied van de ontwikkeling van nucleaire technologie en infrastructuur in Petten, en productontwikkeling van nucleaire technologie voor energie, industriële en medische toepassingen. Sinds 2018 is hij manager van het NRG programma medische isotopenontwikkeling, waaruit ook het FIELD-LAB is voortgekomen.
Interview
Het project is gericht op een betere behandeling op maat. We vernemen dat het FIELD-LAB een vóórtraject heeft gehad. Hoe is het initiatief tot stand gekomen? Is er een tijdslijn te geschetsen?
NRG heeft een aantal jaren geleden besloten zich te richten op de ontwikkeling van nieuwe medische isotopen en daarbij haar activiteiten uit te breiden van het bestralen naar het maken van radiochemicals, of radioactieve uitgangsproducten voor de productie van radiofarmaca. Hierin zijn wij de samenwerking aangegaan met academische ziekenhuizen om samen fadiofarmaca te ontwikkelen op basis van nieuwe veelbelovende isotopen. We hebben ervaren dat dit een lang traject is waarbij ook de stap naar klinische studies erg groot is, met name vanwege de hoge kosten en beperkte beschikbaarheid van de juiste faciliteiten en isotopen. Uit de behoefte ontwikkeling te versnellen en betaalbaar mogelijk te maken is het FIELD-LAB voortgekomen.
Groepsfoto van de FIELD-LAB partners: NRG, PALLAS, Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands Kanker Instituut, Erasmus MC, Radboud UMC, Amsterdam UMC en Future Chemistry
De Petten site is uniek door de aanwezigheid van alle relevante schakels voor de productie van isotopen en radioactieve uitgangsproducten. NRG is van plan de site daar uit te breiden en te upgraden. Voor veel specialisten betrokken bij de nucleaire geneeskunde heeft Petten historisch gezien, een voorname rol gespeeld in de ontwikkeling van het vakgebied. Welke zijn of zullen de verschillen met toen zijn?
Die rol wil Petten vooral blijven spelen. Met het FIELD-LAB breiden we de mogelijkheden uit, door hoogwaardige producten dichtbij de reactor te maken. We willen daarmee de ontwikkeling van veelbelovende nieuwe nucleaire medicijnen versnellen, en meer nucleaire medicijnen richting reguliere behandeling te krijgen. Dit wordt mogelijk gemaakt doordat wij kleine batches produceren.
Het project berust op het creëren van een efficiënte nucleaire infrastructuur volgens het one-stopshop concept voor de ontwikkeling en productie van radioactieve uitgangsproducten. Hoe is de situatie nu en wat zal het verschil maken?
De ontwikkeling van nieuwe radioactieve uitgangsproducten is al
langer gaande bij NRG. Maar voor klinische studies is GMP kwaliteit
gewenst. Op dit moment zal een ontwikkeling dus verschillende locaties in het land moeten vinden om een product van de juiste kwaliteit te kunnen maken. Met de GMPfaciliteiten die in Petten gerealiseerd worden voor het FIELD-LAB kunnen we efficiënt, zonder transport, met minimaal tijdsverlies nucleair materiaal GMP-waardig produceren voor klinische studies. Daarmee maken we meer ontwikkelingen sneller mogelijk.
Oene Zwaagstra, Karlijn van der Schilden en Lida Magielsen staan bij de CISSPECT DESK-LAB automatische module die mede door dit NRG researchteam is ontwikkeld. Deze module wordt binnen het FIELD-LAB ingezet voor een humane studie.
Het FIELD-LAB dient vooral om GMP-geneesmiddelen voor humane toepassing sneller beschikbaar te maken. Zal het ook verschil maken voor de ontwikkeling van niet-GMP radiochemicals voor preklinisch onderzoek?
In FIELD-LAB brengen wij alle partijen samen voor een efficiëntere
ontwikkeling van nieuwe nucleaire geneesmiddelen. Niet-GMP radiochemicals zijn deels nu al beschikbaar in FIELD-LAB, hiervoor kunnen we namelijk de bestaande infrastructuur in Petten gebruiken. Op basis hiervan kunnen we pre-klinisch onderzoek dus nu al ondersteunen.
Zullen in het FIELD-LAB alleen bestaande isotopen sneller toegepast kunnen worden, of zullen er ook nieuwe isotopen gebruikt kunnen worden die nu nog niet gangbaar zijn in de medische zorg?
FIELD-LAB is de broedplaats voor nieuwe nucleaire medicijnen. Daarbij horen ook isotopen die nu nog niet gangbaar zijn. Het FIELD-LAB zal dus ook isotopen beschikbaar gaan maken, die nog een grote toekomst voor zich hebben, maar op dit moment nog maar weinig worden gebruikt in onderzoek omdat ze beperkt beschikbaar zijn.
Volgens het projectvoorstel wil NRG samen met diverse universitaire centra samenwerken met als doelen het versnellen van de introductie van nieuwe nucleaire geneesmiddelen voor gepersonaliseerde behandeling van kankerpatiënten, het opzetten van een FIELD-LAB voor multidisciplinair onderzoek en ontwikkeling en door het beschikbaar maken van radioactieve uitgangsproducten voor preklinisch en klinisch onderzoek. Wordt in een verdere fase een uitbreiding van de mogelijkheden naar andere centra overwogen?
Wordt in een verdere fase een uitbreiding naar andere centra overwogen? Wordt er ook een uitbreiding in Europees verband verwacht?
Het FIELD-LAB is beschikbaar voor iedereen die op basis van de isotopen van het FIELD-LAB een product wil ontwikkelen, zowel voor R&D/ preklinische fases, als voor GMP productie voor klinische studies. We zijn gestart met de samenwerking met partijen die (ook letterlijk) dichtbij NRG stonden en waar al een samenwerking mee was, maar we verwachten zeker uitbreiding binnen en buiten Nederland, de belangstelling is groot.
Het initiatief doelt op samenwerkingen met onderzoeksafdelingen van universitaire medische centra. Zullen er ook start-ups/spin-offs en bestaande (radio-)farmabedrijven zowel in het binnen- als buitenland bij betrokken worden?
Het doel van het FIELD-LAB is om nieuwe producten te helpen versneld door klinische fases te komen, zodat producten eerder de markt kunnen bereiken. Start-ups/spinoffs en farmabedrijven spelen hierin een cruciale rol en zijn of worden daarom ook zeker betrokken bij het FIELD-LAB. De aanwezigheid van hoogwaardige infrastructuur, academische kennis en marktgerichte bedrijven zal de kracht van het FIELD-LAB zijn.
Dit interview is gepubliceerd in het Tijdschrift voor Nucleaire Geneeskunde in de editie van juni 2019.
Wilt u meer weten?
Wilt u meer weten over medische isotopen en hoe FIELD-LAB u zou kunnen helpen? Neem dan contact met ons op!