PETTEN - Op 5 november organiseerde NRG PALLAS in Petten de kick-off bijeenkomst voor een baanbrekend initiatief, "ILLUMINATE" (Increasing Lutetium Production While Leveraging Metabolic Imaging to Enhance Theranostics Effectiveness). Dit ambitieuze project brengt een internationaal consortium van vooraanstaande academische en industriële experts samen, allen toegewijd aan het bevorderen van theranostiek door innovaties in lutetiumproductie en metabole beeldvorming. De aanwezigen op de bijeenkomst brachten elkaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen hun vakgebieden en legden de basis voor gezamenlijk onderzoek. Dit onderzoek is gericht op het revolutioneren van behandelmethoden door de beschikbaarheid van lutetium te vergroten en de diagnostische precisie en therapeutische effectiviteit van gerichte therapieën te verbeteren.

Het gezamenlijke onderzoeksprogramma heeft als doel de unieke meerwaarde van de onlangs ontwikkelde Metabolic Magnetic Resonance Imaging (MeMRI) aan te tonen. Deze techniek visualiseert chemische processen in het lichaam en kan de effectieve toepassing van theranostiek – een aanpak die diagnose, behandeling en voortdurende follow-up van een aandoening combineert – aanzienlijk verbeteren. ILLUMINATE zal de eerste klinische toepassing van MeMRI mogelijk maken, specifiek gericht op castratieresistente gemetastaseerde prostaatkanker. Prostaatkanker is de belangrijkste doodsoorzaak in een kwart van de landen wereldwijd en de meest voorkomende niet-huidkanker bij mannen in Europa.

Dit project zal de basis leggen voor de toekomstige uitbreiding van de technologie naar vroegere stadia van kanker en andere kankersoorten. Tegelijkertijd streeft ILLUMINATE naar een grotere beschikbaarheid van lutetium en de ontwikkeling van duurzamere productiemethoden.

ILLUMINATE is een vierënhalf jaar durend publiek-privaat partnerschap, gefinancierd door het Innovative Health Initiative (IHI), met deelname van MedTech-bedrijven, onderzoeksinstituten, universitaire ziekenhuizen en kleine en middelgrote ondernemingen. Het consortium wordt gecoördineerd door UMC Utrecht, samen met NRG PALLAS als projectleider. Andere partners in het project zijn Euro-Bioimaging ERIC, Philips Medical Systems Nederland BV, Philips GmbH Innovative Technologies, Synlab SDN Spa, Consiglio Nazionale Delle Ricerche, University of Turin, Bracco Imaging Spa, Tesla Dynamic Coils BV, Wavetronica BV, Lund University, Amsterdam UMC, Universitair Ziekenhuis Essen, en Lygature.

Gebruik van Lu-177-PSMA

Er is grote vooruitgang geboekt in de behandeling van prostaatkanker door middel van gerichte therapieën met combinaties van antilichamen en radio-isotopen. Een veelbelovende doorbraak is de Lutetium-177-Prostaat-Specifiek Membraan Antigeen (Lu-177-PSMA) therapie, die onlangs is goedgekeurd voor de behandeling van gemetastaseerde prostaatkanker. Deze therapie brengt beta-straling naar PSMA-expressieve cellen en de omliggende micro-omgeving, wat leidt tot de vernietiging van tumorcellen. Het is een theranostische aanpak, waarbij beeldvorming (PSMA PET/CT voor, tijdens en na de behandeling) en de behandeling zelf gebaseerd zijn op hetzelfde toegediende peptide, namelijk PSMA.

Aanvulling op de standaard klinische zorg met Lu-177-behandeling heeft de overleving van prostaatkankerpatiënten aanzienlijk verlengd. Ondanks het succes van Lu-177-behandeling, reageert niet elke patiënt op de therapie. Ongeveer 30% profiteert niet van de behandeling, maar ervaart wel bijwerkingen zoals misselijkheid en vermoeidheid (bij al sterk verzwakte individuen). En hoewel theranostiek individuele behandeling mogelijk maakt, blijven er uitdagingen bestaan om deze aanpak succesvol in de klinische praktijk te implementeren. Er zijn geen objectieve criteria voor behandelingsselectie en monitoring om effectiviteit en veiligheid te optimaliseren. Dit belemmert de nauwkeurigheid van de behandeling.

MeMRI voor het beoordelen van behandelingsrespons

De huidige aanpak om de effectiviteit van behandelingen bij prostaatkanker te voorspellen en te monitoren, schieten tekort in het beoordelen van behandelingsresistentie en het verklaren van de onderliggende moleculaire mechanismen. MeMRI biedt hierin nieuwe mogelijkheden. Recente studies hebben aangetoond dat MeMRI in staat is om snel en herhaaldelijk de heterogeniteit in tumorpersistentie en behandelingsrespons te beoordelen. ILLUMINATE wil aantonen dat dit de effectiviteit van de behandeling van protstaatkanker kan verbeteren door betere dosering, het voorkomen van bijwerkingen en het snel identificeren van patiënten die geen baat hebben bij geavanceerde behandelingsregimes. 

"Wij hebben hoge verwachtingen dat MeMRI kan bijdragen aan het identificeren van de meest effectieve behandelingen voor onze patiënten, omdat het in staat is om direct na de eerste dosis van de behandeling verstoringen in de cel- en energiestofwisseling te detecteren," zegt projectcoördinator prof. Dennis Klomp van het UMC Utrecht.

Toekomstige toename van het Lu-177-aanbod

Het toenemende gebruik van therapieën gebaseerd op Lu-177 heeft geleid tot een toenemende vraag naar deze isotoop en het bijbehorende ruwe materiaal. Aangezien een grote groep patiënten baat kan hebben bij Lu-177-behandelingen, wordt verwacht dat de vraag naar Lu-177 zonder een adequate uitbreiding van de productiecapaciteit de beschikbare voorraad zal overstijgen. Bovendien is het uitgangsmateriaal schaars en is Europa afhankelijk van leveringen uit niet-Europese landen. Deze uitdagingen vormen een serieus risico voor de toekomstige beschikbaarheid van nucleaire therapieën binnen Europa.

"We zijn trots dat we met onze bijdrage aan het ILLUMINATE-project de toekomstige beschikbaarheid van Lutetium-177 kunnen vergroten en de afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen kunnen verminderen," zegt projectleider Karlijn van der Schilden van NRG PALLAS. "Door de ontwikkeling van een opgeschaald productieproces en recycling zullen we zorgen voor een duurzame en betrouwbare beschikbaarheid van Lutetium-177-chloride als uitgangsmateriaal voor Lu-177 therapieën in de toekomst."